Mật ong là món quà ngọt ngào từ thiên nhiên, nổi tiếng với hương vị tinh khiết và lợi ích sức khỏe đa dạng. Tuy nhiên, không ít người hoang mang khi phát hiện lọ mật ong của mình bỗng dưng xuất hiện lớp đường kết tinh ở đáy hoặc toàn bộ chuyển sang dạng sệt, hạt nhỏ li ti. Liệu mật ong bị đóng đường có phải là mật ong giả, bị hư hay mất chất dinh dưỡng? Đừng vội lo lắng! Hiện tượng này hoàn toàn tự nhiên và còn phản ánh những đặc điểm thú vị về nguồn gốc cũng như chất lượng mật ong Việt Nam.
Vì sao mật ong lại bị đóng đường?
Trước hết, cần hiểu rằng mật ong kết tinh là phản ứng hóa học bình thường khi các thành phần đường trong mật thay đổi trạng thái dưới một số điều kiện nhất định. Mật ong gồm hai loại đường chính: glucose và fructose. Khi tỉ lệ glucose cao hơn fructose hoặc hàm lượng nước thấp, các phân tử glucose sẽ dễ dàng liên kết lại tạo thành các tinh thể nhỏ – chính là “đường” mà bạn nhìn thấy.
Bên cạnh đó, nhiệt độ bảo quản cũng đóng vai trò quyết định. Ở mức 6°C đến 20°C, quá trình kết tinh diễn ra mạnh mẽ hơn, đặc biệt vào mùa lạnh ở miền Bắc hoặc vùng cao nguyên. Ngoài ra, nguồn gốc hoa mà ong lấy mật cũng tác động lớn đến tốc độ và khả năng đóng đường của từng loại mật ong. Ví dụ: Mật ong hoa cúc quỳ hay hoa keo rất dễ kết tinh so với mật ong nhãn hay vải.
Các yếu tố ảnh hưởng đến việc mật ong bị đóng đường
-
Thành phần đường trong mật ong: Tỷ lệ glucose cao hơn fructose khiến mật ong dễ bị kết tinh, đóng đường nhanh hơn.
-
Nhiệt độ bảo quản: Mật ong bảo quản ở nhiệt độ từ 6°C đến 20°C rất dễ bị đóng đường, đặc biệt khi thời tiết lạnh.
-
Nguồn gốc mật hoa: Loại hoa ong lấy mật ảnh hưởng đến khả năng kết tinh. Ví dụ, mật ong hoa cúc quỳ, hoa keo thường đóng đường nhanh hơn so với mật ong hoa nhãn, hoa vải.
-
Hàm lượng nước trong mật ong: Mật ong có hàm lượng nước thấp (mật đặc) sẽ kết tinh nhanh hơn so với mật ong loãng.
-
Thời gian bảo quản: Mật ong để lâu ngày, đặc biệt trong điều kiện không phù hợp, cũng dễ bị đóng đường hơn so với mật ong mới thu hoạch.
Mật ong bị đóng đường có an toàn không?
Nhiều khách hàng thắc mắc liệu hiện tượng này có khiến sản phẩm giảm chất lượng hoặc không còn an toàn để sử dụng? Thực tế, mật ong kết tinh hoàn toàn an toàn cho sức khỏe. Đây chỉ là sự thay đổi vật lý chứ không làm mất đi giá trị dinh dưỡng vốn có của mật. Thậm chí nhiều người còn thích dùng dạng này vì dễ phết lên bánh mì hoặc pha chế mà không lo nhỏ giọt lem nhem.
Một số thương hiệu uy tín tại Việt Nam như Mật Ong Hoa luôn đảm bảo quy trình thu hoạch và bảo quản chuẩn mực để giữ trọn vẹn dưỡng chất tự nhiên trong từng giọt mật – dù ở trạng thái lỏng hay đã kết tinh!
Cách xử lý mật ong bị đóng đường hiệu quả
Nếu bạn muốn đưa mật về lại trạng thái lỏng ban đầu để tiện sử dụng trong nấu ăn hoặc pha chế đồ uống, hãy ưu tiên những phương pháp nhẹ nhàng nhằm bảo vệ enzym và hương vị tự nhiên của sản phẩm:
- Ngâm nước ấm: Đặt lọ/chai mật vào chậu nước ấm (40-50°C) khoảng 10-15 phút rồi khuấy đều nhẹ nhàng.
- Dùng lò vi sóng: Hâm ở mức công suất thấp mỗi lần 20-30 giây, kiểm tra thường xuyên để tránh quá nhiệt làm mất mùi thơm đặc trưng.
- Lưu ý: Không đun trực tiếp trên bếp hoặc dùng nước sôi vì nhiệt cao sẽ phá hủy enzym quý giá của mật tự nhiên.
